Το παρόν άρθρο είναι προϊόν της έρευνας που έγινε στο Δήμο Χαϊδαρίου στα πλαίσιο της οποίας συγκεντρώθηκαν τα απαραίτητα στοιχεία, μελετήθηκε σε βάθος το φαινόμενο της νεανικής παραβατικότητας και διερευνήθηκαν οι αποτελεσματικότερες μορφές παρέμβασης...

Η ενσωμάτωση και η συμμετοχή των νέων στη σύγχρονη μεταβιομηχανική κοινωνία, έχει απασχολήσει αρκετούς ερευνητές τόσο στο διεθνές επιστημονικό πεδίο, όσο και στην Ελλάδα, όπως καταγράφεται στην αντίστοιχη Βιβλιογραφία. Οι ερευνητικοί τομείς προσδιορίζονται στις σχέσεις νεολαίας - εργασίας και ποιότητας ζωής; με ιδιαίτερη αναφορά στον κοινωνικό αποκλεισμό και την περιθωριακή θέση νέων στις σύγχρονες κοινωνίες, ενώ δίνεται έμφαση στις κοινωνικές πολιτικές μέσα από τις οποίες θα προαχθεί η συμμετοχή και θα ενσωματωθεί “ομαλά” ο νέος. Στην ουσία η ερευνητική προσέγγιση, ειδικά στην ελληνική βιβλιογραφία, αφορά στην καταγραφή και την αναζήτηση λύσεων για να μην διαταραχθεί η ομοιομορφία και η “κοινωνική ειρήνη”, χωρίς όμως να υπάρχει ένα συστηματικό θεωρητικό μοντέλο με το οποίο θα ερευνηθούν τα αίτια, όχι από την πλευρά ενός “στείρου” περάσματος στην πράξη, αλλά από την κοινωνική αντίδραση, η οποία άλλωστε είναι και ο μηχανισμός που θα οριοθετήσει, τυποποιήσει και ενδεχομένως στιγματίσει τους τρόπους διάθεσης του ελεύθερου χρόνου των νέων σήμερα.

Το αντικείμενο της εργασίας μας είναι η ενσωμάτωση των νέων ατόμων στο κοινωνικό γίγνεσθαι της Ελλάδας, στις αρχές του 21ου αιώνα. Η ενσωμάτωση αυτή θα ερευνηθεί με αποκλειστική αναφορά στα μοντέλα διάθεσης του μη εργάσιμου και μη εκπαιδευτικού χρόνου των νέων, με κύριο σκοπό να καταγραφεί μια ουσιώδης αντίθεση. Ενώ για τους δύο προαναφερθέντες κοινωνικούς χρόνους (εργάσιμος εκπαιδευτικός) επικρατεί μια γενικότερη εκτίμηση ότι υπάρχουν μηχανισμοί επιτήρησης κοινωνικά προσανατολισμένοι με φορείς ελέγχου και τιμωρητικές κατασταλτικές διαδικασίες για τις περιπτώσεις της μη συμμόρφωσης, η κοινωνική αναπαράσταση, ο επιστημονικός και ο δημοσιογραφικός λόγος δύσκολα υποστηρίζουν την ίδια άποψη για τον «ελεύθερο χρόνο». Η εργασία μας θα προσπαθήσει να αποκαλύψει δομές επιτήρησης και μηχανισμούς ελέγχου και στα κυρίαρχα μοντέλα διάθεσης του «ελεύθερου χρόνου» των νέων σήμερα.

Η παραβατικότητα των νέων είναι μια απόκλιση που οριοθετήθηκε ως τέτοια μέσα από τις ωθήσεις που ασκούνται από τους φορείς του επίσημου κοινωνικού ελέγχου (νομοθεσία, αστυνομία, δικαστές). Κατά συνέπεια για να μπορέσουμε να προβούμε σ' ένα σχεδιασμό αντεγκληματικής πολιτικής δεν αρκεί να κατανοήσουμε και να αναλύσουμε μόνο τις ωθήσεις που οδηγούν σε μια αποκλίνουσα συμπεριφορά για τους νέους (π.χ. οικογένεια, σχολεία, γειτονιά). Αναγκαία είναι η συμπλήρωση της ανάλυσης με την καταγραφή - έρευνα της λειτουργίας και των απτών αποτελεσμάτων των δραστηριοτήτων των φορέων του επίσημου κοινωνικού ελέγχου.