Στις χώρες της Ευρώπης και ιδιαίτερα στις Σκανδιναβικές, στη Γερμανία και στη Γαλλία το κράτος πρόνοιας είναι ένα συγκροτημένο σύστημα προστασίας που παρέχει στους εργαζόμενους εξασφάλιση υψηλού βιοτικού επιπέδου και εγγύηση προσφορών σε θέματα υγείας, συντάξεων κ.λπ. που είναι ικανοποιητικές σε ποσότητα και ποιότητα και αφορούν το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 το ασφαλιστικό σύστημα των χωρών που σήμερα αποτελούν την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) χαρακτηρίζεται από επιβράδυνση των εσόδων και ταχύτατη αύξηση των δαπανών. Οι κοινωνικές δαπάνες αυξήθηκαν ραγδαία αποτελώντας μία από τις πηγές τροφοδότησης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων ενώ η μεγάλη έκρηξη των ασφαλιστικών δαπανών σημειώθηκε στον κλάδο των συντάξεων. Οι εξελίξεις αυτές συντελούνται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο Βαθμό στα ασφαλιστικά συστήματα των 10,12 ή των 15 χωρών της Ε.Ε.

Όσο οι οικονομίες αναπτύσσονται και αποκτούν ευρωστία τείνουν να διαθέτουν ολοένα και υψηλότερο ποσοστό των πόρων τους στην κοινωνική ασφάλιση. Ωστόσο, ο παράγων της οικονομικής ανάπτυξης δεν είναι ο μόνος που καθορίζει το ύψος των κοινωνικών δαπανών. Σημαντικό ρόλο παίζουν οι επιλογές των κυβερνήσεων και ειδικότερα για τις χώρες της Ε.Ε. στη δεκαετία του 90, η Συνθήκη του Μάαστριχτ.

Στις χώρες της Νότιας Ευρώπης1 οι δαπάνες και οι παροχές υστερούν σημαντικά σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της ΕΕ. Σε μελέτες που δημοσιεύθηκαν λίγα χρόνια πριν από το 2000 οι ερευνητές παρουσιάζουν τις ιδιαιτερότητες στα προβλήματα που αντιμετώπισε στο παρελθόν και αντιμετωπίζει σήμερα το κράτος πρόνοιας στις χώρες που μελετούν, προβαίνουν σε συγκρίσεις και προβάλλουν το επιχείρημα της ξεχωριστής μελέτης τους και της κατάταξής τους σε έναν ιδιαίτερο τύπο το “νότιο μοντέλο" (Southern Model), δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στους θεσμούς, την ταξική δομή και τη σύγκρουση ανάμεσα στην παράδοση και την νεωτερικότητα.