ΕΙΣΑΓΩΓΉ

Η εξέλιξη των επιστημών της συμπεριφοράς μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε σαν αποτέλεσμα την αναθεώρηση πολλών κοινωνικών, ηθικών και ιδεολογικών αξιών. Τα πορίσματα συστηματικών μελετών επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων, μεταξύ των άλλων, προκάλεσαν σταδιακή αναθεώρηση των τάσεων και των αντιλήψεων της μέχρι τότε διαμορφωμένης κοινωνικής άποψης γιά τα άτομα με "ειδικές ανάγκες". Επιπλέον, έθεσαν τα θεμέλια για μια νέα και υπεύθυνη προσέγγιση και αντιμετώπιση των ειδικών ιατρικών - εκπαιδευτικών και κοινωνικών προβλημάτων των ευπαθών πληθυσμιακών ομάδων.

Στη διαχρονική κίνηση γονέων, επιστημονικών και κοινωνικών παραγόντων, εθνικών και διεθνών οργανώσεων και άλλων φορέων γιά την προαγωγή του βιοτικού - μορφωτικού - οικονομικού και κοινωνικού επιπέδου ζωής των ατόμων με "ειδικές ανάγκες", διακρίνουμε ως σημαντικότερες πράξεις αναφοράς (1,2,3,4).
- Τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού (20,11,1959).
- Τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Πνευματικά Καθυστερημένων Ατόμων (20, 12,1971).
- Τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Αναπήρων Ατόμων (9,12,1975) που προκηρύχτηκαν από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και
- Τη Διακήρυξη SUNDBERG γιά τα Ανάπηρα Ατομα που προκηρύχτηκε στη Διεθνή Διάσκεψη η οποία οργανώθηκε από την Ισπανική Κυβέρνηση σε συνεργασία με την UNESCO (Μάλαγα Ισπανίας 2 έως 7 -11 -1981).
Στα κείμενα των Διακηρύξεων που προαναφέρθηκαν, υπογραμμίζεται η υποχρέωση της Πολιτείας για έμπρακτη αναγνώριση και υποστήριξη των ατόμων με "ειδικές ανάγκες1' με νομοθετικές και άλλες ρυθμίσεις, βάσει των αρχών των Διακηρύξεων.

Σήμερα, το πρόβλημα των ατόμων με "ειδικές ανάγκες1 έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως ιατροπαιδαγωγικό.

Οσον αφορά τον εκπαιδευτικό τομέα στα δημοκρατικά πολιτειακά συστήματα στα οποία οι κρατικές λειτουργίες αποσκοπούν στην ευημερία, την πρόοδο και την προαγωγή της κοινωνικοπολιτιστικής ζωής όλων αδιακρίτως των πολιτών, η ισότητα ευκαιριών στην εκπαίδευση αποτελεί θεμελιώδη συνταγματική αρχή.

Γιά την υλοποίηση των αρχών και διατάξεων των Διακηρύξεων και τη διασφάλιση των θεμελιωδών συνταγματικών εγγυήσεων τα πολιτισμένα κράτη υιοθέτησαν το θεσμό της 'Ειδικής Αγωγής'. Στα πλαίσια του θεσμού αυτού τα παιδιά τα οποία λόγω οργανικών, ψυχικών, ή κοινωνικών αιτίων παρουσιάζουν μικρές ή μεγάλες, παροδικές ή μόνιμες διαταραχές ή σωματικές αναπηρίες σε βαθμό που δυσκολεύονται ή αδυνατούν ν’ ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των κανονικών σχολικών προγραμμάτων γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης εκπαιδεύονται:
- από κατάλληλα καταρτισμένο εκπαιδευτικό προσωπικό με
- ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα προσαρμοσμένα στις ικανότητες και τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες σε
- ειδικές εκπαιδευτικές μονάδες εξοπλισμένες με σύγχρονα εποπτικά μέσα διδασκαλίας και εκπαίδευσης.
Γιά την ενιαία αντιμετώπιση των αναγκών των παιδιών αυτών παρέρχονται πρόσθετες ιατροκοινωνικές υπηρεσίες, από εξειδικευμένο προσωπικό (παιδοψυχία- τροι, ψυχολόγοι λογοθεραπευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, εργοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές). (5. 6. 7.)
Η ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΉ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
1. Ιστορική εξέλιξη του θεσμού.

Η Ελλάδα, σε σχέση με τις προηγμένες χώρες δεν έχει μακρόχρονη παράδοση όσον αφορά την ανάπτυξη του Τομέα της Ειδικής Αγωγής. (8, 9, X), 11,12,13)

Το 1937 βάσει του Αναγκ. Νόμου 453 / 1937 δρύθηκε στην Καισαριανή Αττικής το πρώτο δημόσιο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο με την επωνυμία 'Ειδικόν Σχολείον Ανωμάλων και Καθυστερημένων Παιδιών".

Ένα χρόνο αργότερα βάσει του Αναγκ. Νόμου 1049 / 1938 ονομάσθηκε "Πρότυπον Ειδικόν Σχολείον Αθηνών".

Μεταπολεμικά το πρόβλημα των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αντιμετωπίσθηκε από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Φιλανθρωπικά ιδρύματα και λίγα ιδιωτικά σχολεία προσέφεραν κοινωνικοεκπαιδευτικό έργο στα "προβληματικά", "απροσάρμοστα", "υπολειπόμενα", "διαφορετικά" ή "μειονεκτικά", όπως ονομάσθηκαν σύμφωνα με τις κατά καιρούς κοινωνικές τάσεις και αντιλήψεις παιδιά. Ο τομέας Ψυχικής Υγιεινής του Βασ. Εθνικού Ιδρύματος ανέπτυξε αξιοσημείωτη δραστηριότητα. Οργάνωσε ειδικά θεραπευτικά - παιδαγωγικά προγράμματα και προγράμματα ομαδικής εργασίας με γονείς με σκοπό α) την υπεύθυνη πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση τους σε θέματα σωματικών αναπηριών και ψυχοπνευματικών διαταραχών, β) τη συναισθηματική υποστήριξη και ενθάρρυνσή τους για αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων που έχουν οι ως άνω καταστάσεις στις ενδοοικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις και γ) τη συλλογική κινητοποίησή τους για την εξασφάλιση ευνοϊκών όρων διαβώσης - εκπαίδευσης - περίθαλψης -επαγγελματικής αποκατάστασης και κοινωνικής ενσωμάτωσης των παιδιών τους.

Κατά την διάρκεια της δεκαετίας 1960 - 1970 τα ιδιωτικά ειδικά σχολεία και οικοτροφεία αυξήθηκαν. Όμως οι ανάγκες του αποκλίνοντας παιδικού πληθυσμού δεν ήταν δυνατό να αντιμετωπισθούν εξολοκλήρου από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Σύλλογοι γονέων, σωματεία, και επιστημονικοί παράγοντες πρόβαλλαν το ζήτημα της εκπαίδευσης και της γενικότερης μέριμνας για τα "αποκλίνοντα" άτομα ως ζήτημα κοινωνικής και εθνικής ευθύνης. Οι συνεχείς εξελίξεις σε όλους τους τομείς της σύγχρονης κοινωνικής ζωής επέβαλαν την κρατική παρέμβαση για επανεκτίμηση, αναπροσαρμογή και διεύρυνση της εκπαιδευτικής οργάνωσης προκειμένου να καλυφθούν οι ιδιαιτερότητες των διαφόρων τύπων απόκλισης.