Αγαπητοί αναγνώστες, To δεύτερο τεύχος της Κοινωνικής Εργασίας του έτους 2004 είναι αφιερωμένο στο θέμα της κακοποίησης και της βίας εναντίον παιδιών και γυναικών αλλά και των διακρίσεων ως προς τη θέση και τον κοινωνικό ρόλο των δύο φύλων, οι οποίες όχι μόνο δημιουργούν συχνά πρόσφορες συνθήκες για άσκηση βίας και καταπίεσης, αλλά μπορεί να ευθύνονται, μεταξύ άλλων παραγόντων, για την εκδήλωση ψυχικών διαταραχών. Τα θέματα αυτά, που απασχολούν ιδιαίτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Η.Π.Α., έχουν οδηγήσει κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια, σε μια σειρά από νομοθετήματα, συμβάσεις, κανόνες και συστάσεις, που όλα αποσκοπούν στην προστασία των ευάλωτων αυτών ομάδων και τον περιορισμό των φαινομένων βίας και διάκρισης φύλου στις ενδοοικογενειακές, προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις.

Η δικηγόρος εκπαιδευτικός Νικολέτα Μπεχλιβάνη, στο άρθρο της, αναπτύσσει διεξοδικά το νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία του παιδιού διεθνώς και στην Ελλάδα και τις ποινικές συνέπειες σε περιπτώσεις κακοποίησης παραμέλησης παιδιών. Υποστηρίζει την κατά προτίμηση θεραπευτική παρέμβαση στην οικογένεια που κακοποιεί έναντι της προσφυγής στη Δικαιοσύνη, χωρίς να παραγνωρίζεται «η προληπτική, ιδεολογική και διδακτική λειτουργία» του ποινικού δικαίου. Προτείνει εναλλακτικά σχήματα θεραπευτικής παρέμβασης, όταν επιβάλλεται το παιδί να απομακρυνθεί από το οικογενειακό περιβάλλον.

Το πρόβλημα της βίας μεταφέρεται από τα παιδιά θύματα, στις γυναίκες θύματα στα επόμενα δύο άρθρα. Η καθηγήτρια Σεβαστή Χατζηφωτίου παρουσιάζει το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης κατά των γυναικών στους χώρους εργασίας. Η συγγραφέας, μετά από ένα σύντομο ιστορικό του προβλήματος, πραγματεύεται το δύσκολο ζήτημα του «ορισμού» της σεξουαλικής παρενόχλησης και των διαφόρων τύπων της, καθώς και το πώς αυτοί επηρεάζονται από κοινωνικές και πολιτισμικές παραμέτρους που συνδέονται με τις διακρίσεις φύλου, ώστε συχνά να μην είναι εύκολη η αποκάλυψη της πράξης, η διαπίστωση και η ποινική της αντιμετώπιση.

Τέλος, αναφέρεται στα μέτρα που έχουν ληφθεί από τα ευρωπαϊκά όργανα για το πρόβλημα αυτό που είναι πολύ νέο και στον ελληνικό χώρο. Η κοινωνική λειτουργός και κοινωνιολόγος Μαρία Πενταράκη εξετάζει τις σωματικές συνέπειες της συντροφικής βίας εναντίον των γυναικών και ειδικότερα των εφήβων, συνδυάζοντας τη βιβλιογραφική ανασκόπηση με τα ευρήματα έρευνας που εκπόνησε η ίδια σε δείγμα 600 εφήβων μαθητριών λυκείου στην ευρύτερη περιφέρεια της Αθήνας. Τα ενδιαφέροντα αποτελέσματα της έρευνας, σε ό,τι αφορά την έκταση και τις μορφές της συντροφικής βίας, αποδεικνύουν τη σοβαρότητα του φαινομένου.

Τέλος, τις εκδηλώσεις διαφορετικών ψυχικών διαταραχών στα παιδιά, ανάλογα με το φύλο και το πώς οι αντιλήψεις των ενηλίκων για τον κοινωνικό ρόλο του φύλου μπορεί να διαφοροποιήσουν τις ψυχικές διαταραχές σε αγόρια και κορίτσια, εξετάζουν στο σύντομο και περιεκτικό κείμενο τους οι παιδοψυχολόγοι Κατερίνα Μανιαδάκη και Ευστάθιος Κάκουρος. Παρουσιάζουν έναν αιτιολογικό μηχανισμό για τις διαφυλικές διαφορές στις περιπτώσεις των διαταραχών διασπαστικής συμπεριφοράς και των διαταραχών άγχους σε αγόρια και κορίτσια αντίστοιχα, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει στον εντοπισμό παραγόντων κινδύνου, στη διάγνωση και την αντιμετώπιση των διαταραχών αυτών. H Συντακτική Επιτροπή